Στο βραχώδες ακρωτήριο και γύρω από τα τείχη της, η Παλιά Πόλη προσφέρεται για ταξίδια στον χρόνο και την ιστορία. Οι δρόμοι είναι πλακόστρωτοι και τα περισσότερα σπίτια έχουν ξύλινους εξώστες, ευωδιαστούς κήπους και αυλές. Ξεκινώντας από την πλατεία Καραολή, μπορείτε να ανεβείτε την οδό Θεοδώρου Πουλίδου, να περάσετε από το Ιμαρέτ και την αυλή του Μωχάμετ Άλη και να φτάσετε μέχρι τον Ιερό Ναό της Παναγίας, τον Φάρο και το Φρούριο για να απολαύσετε θέα που κόβει την ανάσα. Ολοκληρώστε τη διαδρομή σας στις Καμάρες, το παλιό Υδραγωγείο, σύνορο της παλιάς και της σύγχρονης πόλης. Η φυσική ομορφιά της περιοχής σε συνδυασμό με τα γραφικά ταβερνάκια, τους ιστορικούς τόπους, τα μνημεία και τα νεότερα νεοκλασικά κτίσματα ερεθίζουν τις αισθήσεις και συνθέτουν εικόνες μοναδικές.
Ανηφορίζοντας την οδό Θ. Πουλίδου, θα συναντήσετε το Ιμαρέτ, ένα υπέροχο μνημείο, κλασικό δείγμα ισλαμικής αρχιτεκτονικής. Χτίστηκε στις αρχές του 19ου αιώνα από τον ιδρυτή της τελευταίας αιγυπτιακής δυναστείας, Μωχάμετ Άλη. Ο βαλής (κυβερνήτης) της Αιγύπτου θέλησε να ευεργετήσει τη γενέτειρά του με αυτό το φιλανθρωπικό ίδρυμα, που λειτούργησε ως μουσουλμανικό ιεροδιδασκαλείο-οικοτροφείο και ως πτωχοκομείο για όλους τους απόρους της πόλης, ανεξαρτήτως θρησκεύματος. Σήμερα αποτελεί ένα πολυτελέστατο ξενοδοχείο, σημείο αναφοράς για την πόλη της Καβάλας.
Καθώς κατευθύνεστε προς το άκρο της Χερσονήσου της Παναγίας, θα βρείτε την πλατεία Μωχάμετ Άλη, όπου βρίσκεται το «κονάκι» του Μωχάμετ Άλη και το άγαλμά του, φιλοτεχνημένο από τον γλύπτη Κωνσταντίνο Δημητριάδη. Το κονάκι του Μωχάμετ Άλη θεωρείται ένα από τα πιο χαρακτηριστικά σωζόμενα δείγματα οθωμανικής αρχιτεκτονικής του 18ου αιώνα στην Ελλάδα και αποτελούσε, εκείνη την εποχή, το μεγαλύτερο σπίτι της Καβάλας. Σήμερα έχει ανακαινιστεί με πολλή φροντίδα και λειτουργεί ως μουσείο που μπορείτε να επισκεφτείτε, για να νιώσετε την εμπειρία ενός αρχοντικού του 18ου αιώνα. Παράλληλα, είναι η έδρα του Ερευνητικού Κέντρου Μωχάμετ Άλη.
Λίγο μετά την πλατεία Μωχάμετ Άλη θα συναντήσετε τον Ιερό Ναό της Παναγίας, στην ίδια θέση που από τον 15ο αιώνα βρισκόταν ένα γυναικείο μοναστήρι. Καθώς φτάνετε στο άκρο της χερσονήσου της Παλιάς Πόλης, ξεπροβάλει ο Φάρος, πόλος έλξης για τους μόνιμους κατοίκους και τους επισκέπτες. Κατασκευάστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα, σε θέση όπου τα βράχια και η θάλασσα γίνονται ένα. Τα επιβλητικά βράχια είναι ιδανικά για όσους θέλουν να καθίσουν και να ατενίσουν τον γαλάζιο ορίζοντα και τις σαγηνευτικές αντανακλάσεις στα νερά. Άλλωστε, όλη η περιοχή του Φάρου είναι μαγευτική, αποπνέοντας την αίσθηση ότι κρατάει καλά κρυμμένα μυστικά του παρελθόντος. Και όταν υπάρχει καλή ορατότητα, μπορεί κανείς να διακρίνει στο βάθος το νησί της Θάσου, στα δυτικά το Άγιο Όρος και ανατολικά τα παράλια της Κεραμωτής.
Συνεχίζοντας την περιήγησή σας στην Παλιά Πόλη, θα συναντήσετε το συγκρότημα του Χαλίλ Μπέη, που περιλαμβάνει το ομώνυμο τέμενος του 16ου αιώνα, χτισμένο πάνω στα θεμέλια παλαιοχριστιανικής βασιλικής και το Ιεροδιδασκαλείο (μεντρεσές). Τα 7 δωμάτια του μεντρεσέ είχαν ανά εποχές ποικίλες χρήσεις: στις αρχές του 20ου αιώνα, στεγάστηκε εδώ παρθεναγωγείο πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, στο τέμενος και στον μεντρεσέ εγκαταστάθηκαν προσφυγικές οικογένειες μετά τη Μικρασιατική καταστροφή και τη δεκαετία 1930-40 φιλοξενήθηκε εδώ η Φιλαρμονική της Καβάλας – από όπου προκύπτει και η ονομασία «Παλιά Μουσική», με την οποία είναι εξίσου γνωστό το συγκεκριμένο κτίσμα.
Στην κορυφή της Παλιάς Πόλης στέκεται επιβλητικό το Φρούριο της Καβάλας, ένα από τα πιο σημαντικά ιστορικά μνημεία της πόλης. Το φρούριο της Χριστούπολης (παλιά ονομασία της Καβάλας) πέρασε διαδοχικά στην κυριαρχία των Λομβαρδών (1204), των Φράγκων (1208), ξανά των Βυζαντινών και στη συνέχεια των Οθωμανών (1391). Όπως όλες οι βυζαντινές οχυρώσεις, έχει τον εξωτερικό περίβολο και την κυρίως ακρόπολη, το έσχατο τμήμα άμυνας κάθε πόλης. Σήμερα ο επισκέπτης μπορεί να δει τον κεντρικό κυκλικό πύργο, τη μοναδική θέα της πόλης που προσφέρει η οροφή του, την αποθήκη πυρομαχικών και τροφίμων – που αργότερα μετατράπηκε σε φυλακή – και το φυλάκιο, το οποίο ήταν χώρος κατάλληλος για καταλύματα αξιωματικών ή φρουράς. Στο υπαίθριο θέατρο του Φρουρίου διοργανώνονται το καλοκαίρι ποικίλες πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Η κάθοδος από το Φρούριο προς την άλλη πλευρά της πόλης οδηγεί το βλέμμα στο υπέροχο παλιό ναυπηγείο και μετά, στις εντυπωσιακές Καμάρες, το μεσαιωνικό Υδραγωγείο της πόλης, το οποίο αποτελεί το πλέον αναγνωρίσιμο μνημείο της Καβάλας. Με μήκος 270μ. και μέγιστο ύψος 25μ., είναι κτισμένο από ντόπιο γρανίτη και πλίνθους. Γεωγραφικά βρίσκεται σε μια θέση που ουσιαστικά χωρίζει την παλιά από τη νέα πόλη.
Εδώ ολοκληρώνεται η περιήγησή σας στην Παλιά Πόλη, την οποία μπορείτε να επιλέξετε αν θα κάνετε με αυτοκίνητο, με τα πόδια ή με το τρενάκι του Δήμου Καβάλας, ένα μεταφορικό μέσο το οποίο εξυπηρετεί τους κατοίκους της Παναγίας και τους τουρίστες!
Το ηλιοβασίλεμα από την περιοχή του Φάρου είναι η πιο ωραία καρτ-ποστάλ της πόλης. Μην ξεχάσετε τη φωτογραφική σας μηχανή!
